Profilaktyka ekspozycji słonecznej

Spę­dza­nie czasu na słoń­cu to nie­roz­łącz­ny ele­ment wa­ka­cji, a opa­lo­na skóra ko­ja­rzy się ze zdro­wiem, wi­tal­no­ścią i mło­do­ścią. Fak­tycz­nie, słoń­ce jest nie­zbęd­ne do pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia or­ga­ni­zmu. Umoż­li­wia syn­te­zę wi­ta­mi­ny D, wy­dzie­la­nie nie­któ­rych hor­mo­nów, ła­go­dzi ból mię­śni, a także wpły­wa po­zy­tyw­nie na sa­mo­po­czu­cie. Jed­nak nad­mier­na eks­po­zy­cja na pro­mie­nio­wa­nie sło­necz­ne jest bar­dzo szko­dli­wa dla skóry i sta­no­wi głów­ną przy­czy­nę śro­do­wi­sko­wą no­wo­two­rów zło­śli­wych skóry, wpły­wa także na jej prze­su­sze­nie i szyb­sze sta­rze­nie. Nie­wy­star­cza­ją­ca ochro­na prze­ciw­sło­necz­na może po­wo­do­wać po­pa­rze­nia sło­necz­ne, które ku­mu­lu­ją się stop­nio­wo osła­bia­jąc skórę oraz po­wo­du­jąc trud­ne to usu­nię­cia prze­bar­wie­nia.

Dla­cze­go nad­mier­na eks­po­zy­cja na UV jest nie­bez­piecz­na?

Słoń­ce jest wszech­obec­nym źró­dłem świa­tła, aż dwie trze­cie jego ener­gii do­cie­ra do po­wierzch­ni Ziemi, jed­nak spora część ener­gii sło­necz­nej ab­sor­bo­wa­na jest przez war­stwę ozo­no­wą, kro­pel­ki wody oraz za­nie­czysz­cze­nia. Pro­mie­nio­wa­nie ul­tra­fio­le­to­we, ma naj­więk­szy wpływ na re­ak­cje skóry, a wśród naj­bar­dziej szko­dli­wych wy­mie­nić można:

• UVB (290 - 320 nm) - ten typ pro­mie­nio­wa­nia od­po­wie­dzial­ny jest za opa­rze­nia sło­necz­ne, a jego na­si­le­nie wy­stę­pu­je, gdy Słoń­ce znaj­du­je się w naj­wyż­szej po­zy­cji. Roz­wój opa­rze­nia lub ru­mie­nia wy­stę­pu­je za­zwy­czaj po 12-24 go­dzi­nach eks­po­zy­cji na pro­mie­nie sło­necz­ne. Pro­mie­nio­wa­nie UVB pro­wa­dzi do uszko­dze­nia DNA, bia­łek oraz błon ko­mór­ko­wych, co skut­ku­je uszko­dze­nia­mi na­skór­ka i tkan­ki łącz­nej. UVB za­sad­ni­czo nie prze­ni­ka przez szkło okien­ne, ale pe­ne­tru­je wodę stąd od­po­wie­dzial­ne jest także za po­pa­rze­nia pod­czas ką­pie­li.
• UVA (320 - 400 nm) - pro­mie­nio­wa­nie o więk­szej dłu­go­ści fali uwa­ża­ne jest za mniej tok­sycz­ne niż UVB. W prak­ty­ce, zanim otrzy­ma­my szko­dli­wą dawkę UVA, wcze­śniej do­trze do nas tok­sycz­ne pro­mie­nio­wa­nie UVB. Pro­mie­nio­wa­nie UVA wy­wo­łu­je za­czer­wie­nie­nie skóry oraz jej ściem­nie­nie. Ru­mień po­wsta­je na­tych­miast po eks­po­zy­cji. Duża do­stęp­ność fil­trów UVB, spo­wo­do­wa­ła wzrost za­in­te­re­so­wa­nia szko­dli­wy­mi efek­ta­mi UVA, które w naj­więk­szym stop­niu wpły­wa na tzw. fo­to­sta­rze­nie.

Czę­ste wy­sta­wia­nie or­ga­ni­zmu na dzia­ła­nie pro­mie­nio­wa­nia UV, wiąże się z kon­se­kwen­cja­mi zdro­wot­ny­mi. Zwięk­sza praw­do­po­do­bień­stwo za­cho­ro­wa­nia na raka skóry, w tym jego naja­gre­syw­niej­szą po­stać – czer­nia­ka, a także cho­ro­by oczu i osła­bie­nie ukła­du od­por­no­ścio­we­go. Od lat 60. XX wieku czę­sto­tli­wość wy­stę­po­wa­nia czer­nia­ka po­dwo­iła się, a w kra­jach eu­ro­pej­skich za­ob­ser­wo­wa­no wzrost za­cho­ro­wań na raka pła­sko­na­błon­ko­we­go i raka pod­staw­no­ko­mór­ko­we­go. Fakt ten zwią­za­ny jest ze zwięk­szo­ną eks­po­zy­cją na świa­tło sło­necz­ne.

Kto jest naj­bar­dziej na­ra­żo­ny na pro­mie­nio­wa­nie UV?

Naj­bar­dziej po­dat­ne na za­cho­ro­wa­nia na zło­śli­we no­wo­two­ry skóry są lu­dzie rasy bia­łej, szcze­gól­nie o ja­snej kar­na­cji, po­sia­da­ją­cy włosy blond lub rude. Miesz­kań­com Eu­ro­py, szcze­gól­nie kra­jów pół­noc­nych za­le­ca się więc ogra­ni­cze­nie eks­po­zy­cji na pro­mie­nio­wa­nie sło­necz­ne oraz uni­ka­nie sil­nej eks­po­zy­cji i opa­rzeń sło­necz­nych. Przed eks­po­zy­cją na słoń­ce ko­niecz­nie trze­ba chro­nić dzie­ci oraz mło­dzież, gdyż młoda skóra jest jesz­cze bar­dziej po­dat­na na ne­ga­tyw­ne skut­ki pro­mie­nio­wa­nia, a opa­rze­nia do­zna­ne w dzie­ciń­stwie mogą przy­czy­niać się do wzro­stu ry­zy­ka roz­wi­nię­cia cho­ro­by no­wo­two­ro­wej w póź­niej­szym okre­sie. Pro­mie­nio­wa­nia sło­necz­ne­go po­win­ny uni­kać także osoby, po­sia­da­ją­ce zna­mio­na i zmia­ny skór­ne.

Jak opa­lać się bez­piecz­nie, czyli o czym pa­mię­tać, prze­by­wa­jąc na słoń­cu

Nie­wiel­kie dawki pro­mie­nio­wa­nia ul­tra­fio­le­to­we­go są nie­zbęd­ne do pro­duk­cji wi­ta­mi­ny D, nie­odzow­nej do pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia or­ga­ni­zmu. Dla­te­go z ką­pie­li sło­necz­nych warto ko­rzy­stać, ale z umia­rem i od­po­wied­nim za­bez­pie­cze­niem. Jak opa­lać się z głową?:

• uni­kaj słoń­ca w go­dzi­nach naj­więk­sze­go na­ra­że­nia na pro­mie­nio­wa­nie UV (mię­dzy 11.00 a 15.00)
• sto­suj wy­so­kie fil­try UVA/UVB przez cały rok, a pod­czas ką­pie­li sło­necz­nych na­kła­daj je na skórę co dwie go­dzi­ny
• chroń oczy przy po­mo­cy oku­la­rów prze­ciw­sło­necz­nych
• noś ubra­nia z gęsto tka­nej ba­weł­ny oraz czap­ki lub ka­pe­lu­sze chro­nią­ce przed słoń­cem
• jeśli to moż­li­we prze­by­waj w cie­niu
• za­kry­waj zna­mio­na, zmia­ny skór­ne oraz pie­przy­ki
• na­wad­niaj się prze­by­wa­jąc na słoń­cu

Za­cho­waj umiar i dbaj o swoją skórę!

Wzrost świa­do­mo­ści na temat raka skóry oraz ne­ga­tyw­nych skut­ków pro­mie­nio­wa­nia sło­necz­ne­go, spo­wo­do­wał, że coraz wię­cej osób re­zy­gnu­je z opa­la­nia się. Chro­niąc swoją skórę przed słoń­cem dbasz o swoje zdro­wie i urodę. Gdy za­uwa­żysz nie­po­ko­ją­ce zmia­ny skór­ne oraz jeśli po­sia­dasz zna­mio­na o nie­ty­po­wym wy­glą­dzie, nie­jed­no­li­tym ko­lo­rze lub nie­re­gu­lar­nym kształ­cie na­tych­miast umów się i skon­sul­tuj je z do­świad­czo­nym der­ma­to­lo­giem.

TEKST AR­CHI­WAL­NY - opu­bli­ko­wa­ny przed wpro­wa­dze­niem usta­wy o wy­ro­bach me­dycz­nych.